Hướng dẫn sử dụng đồng hồ vạn năng

Đồng hồ vạn năng là gì ?

Đồng hồ vạn năng ( VOM ) là một dụng cụ đo lường điện có nhiều chức năng, nhỏ gọn dùng cho đo kiểm tra mạch điện hoặc mạch điện tử. Các đồng hồ vạn năng trước đây có 3 chức năng cơ bản là ampe kế, vôn kế, và ôm kế

Đồng hồ vạn năng hiện nay có đa dạng các loại nhưng thường được chia ra làm hai loại chính : đồng hồ kim và đồng hồ số

Đồng hồ số là loại đồng hồ VOM hiển thị giá trị đo được trên màn hình LCD hoặc LED dưới dạng số. Người dùng dễ dàng đọc giá trị mà không cần phải ước lượng như đồng hồ kim.

Đồng hồ kim là loại đồng hồ VOM sử dụng một kim chỉ thị trên mặt đồng hồ để hiển thị giá trị đo được. Giá trị được đọc bằng cách quan sát vị trí của kim trên thang đo.

1 vài ưu điểm của đồng hồ kim

Khả năng đo nhanh: Đồng hồ kim có thể cho phép người dùng nhận biết nhanh chóng sự thay đổi giá trị đo trong thời gian thực, nhờ vào chuyển động của kim.

Chi phí thấp: Thông thường, đồng hồ kim có giá thành rẻ hơn so với đồng hồ số, làm cho chúng trở thành lựa chọn hợp lý cho những người mới bắt đầu.

Một số thương hiệu đồng hồ kim nổi tiếng hiện nay bao gồm: Samwa, Pro'skit, Mastech, Kyoritsu, Extech, Fluke

Thang đo AC (Điện xoay chiều)

Điện áp AC: Các thang đo 10V, 50V, 250V, 600V cho phép bạn đo các giá trị điện áp xoay chiều khác nhau trong mạch điện. Ví dụ, để đo điện áp của ổ cắm điện 220V, bạn sẽ chọn thang đo 250V hoặc 600V.
Dòng điện AC: Các thang đo 10A, 20A, 100A dùng để đo cường độ dòng điện xoay chiều chạy qua mạch. Lưu ý, khi đo dòng điện, bạn phải nối tiếp đồng hồ vạn năng vào mạch.

Thang đo DC (Điện một chiều)

Điện áp DC: Các thang đo tương tự như AC, nhưng dùng để đo điện áp một chiều. Ví dụ, để đo điện áp của pin 9V, bạn chọn thang đo 10V.
Dòng điện DC: Các thang đo cũng tương tự AC, dùng để đo cường độ dòng điện một chiều.

Thang đo OHM (Điện trở)

Điện trở: Các thang đo X1, X100, X10k, X100k, X1M cho phép bạn đo giá trị điện trở của các linh kiện như điện trở, cuộn dây, v.v.
X1, X100, X10k, X100k, X1M: Đây là các hệ số nhân. Ví dụ, nếu bạn chọn thang đo X1k và kim chỉ vào số 5, thì giá trị điện trở là 5kΩ.

Thang đo Ampe (Dòng điện)

Dòng điện: Các thang đo 10A, 20A, 100A dùng để đo cả dòng điện AC và DC. Tuy nhiên, để đo dòng điện, bạn cần nối tiếp đồng hồ vạn năng vào mạch.

Cấu tạo cơ bản của đồng hồ vạn năng kim:

Vỏ: Bảo vệ các bộ phận bên trong.
Mặt đồng hồ: Hiển thị kết quả đo.
Kim chỉ: Chỉ vào giá trị đo được trên mặt đồng hồ.
Núm xoay: Chọn thang đo và loại đại lượng cần đo.
Jack cắm: Nối với các que đo.
Que đo: Dùng để tiếp xúc với mạch điện cần đo.

Hướng dẫn đo các linh kiện điện tử sử dụng đồng hồ kim

1. Điện trở (Resistor)

Cách đo:
- Chọn thang đo Ω (Ohm) phù hợp với giá trị điện trở ước tính.
- Kết nối hai đầu que đo vào hai đầu của điện trở.
- Đọc giá trị trên mặt đồng hồ.
Kiểm tra: So sánh giá trị đo được với mã màu trên điện trở để kiểm tra tính chính xác.

2. Cuộn dây (Inductor)

Kiểm tra thông mạch:
- Chọn thang đo Ω (Ohm) nhỏ nhất.
- Kết nối hai đầu que đo vào hai đầu cuộn dây.
- Kim sẽ lệch nhẹ, cho thấy cuộn dây thông mạch.
Đo giá trị gần đúng:
- Sử dụng phương pháp đo LCR để đo chính xác hơn.
- Lưu ý: Đồng hồ vạn năng kim thường không đo được chính xác giá trị cảm kháng của cuộn dây.

3. Transistor BJT

Xác định các chân: Sử dụng sơ đồ chân của transistor để xác định các chân Base (B), Collector (C), Emitter (E).
Kiểm tra diode bên trong:
- Chọn thang đo diode.
- Kết nối que đỏ với chân B, que đen với các chân C hoặc E. Kim sẽ lệch.
- Đổi lại, kết nối que đỏ với chân C hoặc E, que đen với chân B. Kim cũng sẽ lệch nhưng ít hơn.
Kiểm tra transistor:
- Sử dụng các phương pháp đo chuyên biệt hơn để xác định hằng số khuếch đại và các thông số khác.

4. Diode

Kiểm tra diode:
- Chọn thang đo diode.
- Kết nối que đỏ với cực dương (anode), que đen với cực âm (cathode). Kim sẽ lệch.
- Đổi chiều que đo, kim sẽ không lệch hoặc lệch rất ít

5. Relay

Kiểm tra cuộn dây:
- Kiểm tra thông mạch của cuộn dây bằng thang đo Ω.
Kiểm tra tiếp điểm:
- Sử dụng thang đo Ω để kiểm tra sự thông mạch của các tiếp điểm khi cuộn dây được kích hoạt.

6. Mạch điện, Pin

Mạch điện: Kiểm tra từng linh kiện trong mạch và các kết nối giữa chúng.
Pin: Đo điện áp ra của pin bằng thang đo DCV.